Fantastyka - to przecież taki głupi i banalny gatunek!

Fantastyka to jeden z moich ulubionych gatunków. Jednak mam wrażenie, że wciąż jest on mocno niedoceniany. Spotkałam się również z opiniami ludzi, którzy twierdzą, że fantastyka jest gatunkiem dla dzieciaków, a dorośli ludzie nie mogą go czytać - no chyba, że są niedojrzali, albo mają jakieś braki, np. w edukacji. Ja jednak uwielbiam ten gatunek. Jest on tak różnorodny i można w nim znaleźć tyle motywów i podgatunków, że każdy znajdzie coś dla siebie. Dlatego postanowiłam nieco bardziej zagłębić się w ten gatunek i trochę więcej się o nim dowiedzieć - a przy okazji przybliżyć go innym poprzez pisanie o nim na blogu. Mam nadzieję, że dzięki temu trochę odczaruję ten gatunek i zmotywuję się do tego, żeby go bardziej zgłębić. 

Dziś chciałabym skupić się na podgatunkach fantastyki. A zatem najpopularniejszymi rodzajami książek fantasy są:

1. High Fantasy:
   
   
   Książki z tego podgatunku charakteryzują się rozbudowanym światem, często z własnym systemem magicznym, językami i historią.
   
   Przykłady powieści/serii z powyższego gatunku:
   
   "Władca Pierścieni" J.R.R. Tolkiena, "Gra o Tron" George'a R.R. Martina.
   
   
2. Low Fantasy:
   
   W tym przypadku akcja rozgrywa się w rzeczywistym świecie, ale z elementami magicznymi. Zauważyłam, że w tym przypadku kiedy ktoś chce uniknąć określenia fantastyka to o książkach z tego podgatunku mówi, że zawierają realizm magiczny. Mam poczucie, że dzieje się tak w przypadkach:
   
   - ktoś lubi ten gatunek, ale obraca się w kręgach, w których wstydzi się przyznać, że sięga po fantastykę (pff - wtedy zmieniłabym towarzystwo z którym rozmawiam o książkach, chociaż rozumiem, że czasem to jest trudne)
   
   - w przypadku, kiedy powieść tego typu przebije się jakimś cudem do środowiska naukowego lub zdobędzie nagrodę w jakimś ważnym konkursie wokół którego zgromadzeni są ludzie, którzy nie uznają fantastyki. Wtedy bywa tak, że książka, którą można zakwalifikować do low fantasy określana jest jako ta, w której autor zastosował właśnie realizm magiczny. 
   
   Świetnym przykładem książek, które można podpiąć do tego podgatunku są powieści i zbiory opowiadań Neila Gaimana, którymi zachwycam się od lat.
   
   
   
3. Urban Fantasy:
   
   Fabuła osadzona w miejskim środowisku, gdzie magia i nadprzyrodzone istoty współistnieją z codziennym życiem. 
   
   Przykłady:
   - książki Cassandry Clare, np. "Miasto Kości", "Miasto popiołów", "Miasto szkła", seria "Diabelskie maszyny", 
   - seria "Materia Prima", Adama Przechrzty, 
   - seria "Czas żniw", S. Shannon, 
   - seria "Trylogia Nadzoru", Ch. Fletcher.
   - druga era "Ostatniego Imperium" autorstwa Brandona Sandersona ("Stop prawa", "Cienie tożsamości", "Żałobne opaski", "Zaginiony metal")
   
   
4. Dark Fantasy:
   
   Łączy elementy fantasy z horrorem, często przedstawiając mroczny i brutalny świat. 
   
   Z tym podgatunkiem nie miałam zbyt dużo do czynienia, ale jeszcze wszystko przede mną, bo podobno "Malazańska Księga Poległych" S. Eriksona jest zaliczana do tego podgatunku, a tę serię mam w planach. :) Jednak książką, którą czytałam i mogłabym tu o niej wspomnieć jest "Alicja", Ch. Henry. 
   
   
5. Epic Fantasy:
   
   Obszerniejsze opowieści z wieloma wątkami i postaciami, często skupiające się na wielkich bitwach i konfliktach między dobrem a złem.
   
   Przykłady:
   - seria "Ziemiomorze" Ursuli K. Le Guin. (mam w planach),
   - pierwsza era "Ostatniego Imperium" - o tych książkach pisałam m. in. w notce "3 serie, które są dla mnie ważne.". A jeżeli chcecie bliżej zapoznać się z tematem to zapraszam do recenzji pierwszego tomu: "Z mgły zrodzony" ,kolejnego tomu: "Studnia wstąpienia", a także recenzji ostatniego tomu: "Bohater wieków". 
   
   
   
6. Sword and Sorcery:
   
   Fabuły tego typu powieści koncentrują się na przygodach bohaterów, często wojowników, w świecie pełnym magii i nadprzyrodzonych stworzeń.
   
   Przykłady powieści z tego podgatunku: 
   - "Ostatnie życzenie", A. Sapkowski, 
   - "Miecz przeznaczenia", A. Sapkowski. 
   
   
   
7. Fairy Tale Fantasy:
   
   Inspirowane klasycznymi baśniami, często z nowoczesnym podejściem lub reinterpretacją znanych historii.
   
   Przykłady:
   - Saga Księżycowa ("Cinder", "Scarlet", "Cress", "Winter", "Fairest") M. Meyer, 
   - "Alicja", Ch. Henry, 
   - "Grimm City. Wilk", J. Ćwiek
   -"Gwiezdny pył", N. Gaiman,
   - "Baśnie na wygnaniu", B. Willingham i in. 
   
   Mniej popularnymi podgatunkami fantastyki są:
   
   
8. Angel fantasy to podgatunek fantastyki, który koncentruje się na postaciach anielskich oraz ich interakcji z ludźmi i innymi istotami nadprzyrodzonymi. W odróżnieniu od tradycyjnych wizerunków aniołów, które często przedstawiają je jako istoty czysto dobre, w angel fantasy często ukazuje się bardziej złożoną naturę tych postaci. Anioły mogą być przedstawiane jako istoty zmagające się z własnymi konfliktami, mające wątpliwości moralne lub nawet działające w sposób niejednoznaczny.
   

   
   Cechy charakterystyczne angel fantasy

- Postacie anielskie: Anioły są głównymi bohaterami lub ważnymi postaciami w fabule. Mogą mieć różne formy, od tradycyjnych aniołów z pióropuszami po bardziej nowoczesne interpretacje.

- Motywy moralności i etyki: Historie często koncentrują się na moralnych dylematach, jakie napotykają anioły, ich relacjach z ludźmi oraz innymi nadprzyrodzonymi istotami.

- Interakcja z ludźmi: Anioły w angel fantasy często wchodzą w interakcje z ludźmi, co może prowadzić do odkrywania ludzkiej natury, miłości, poświęcenia, a także konfliktów.

- Elementy mitologiczne i religijne: Wiele dzieł czerpie z tradycji religijnych i mitologicznych, ale reinterpretując je w nowoczesny sposób.

- Ciemniejsze wątki: W przeciwieństwie do klasycznych przedstawień aniołów, angel fantasy może zawierać mroczne motywy, takie jak upadłe anioły, walka z demonami czy wewnętrzne zmagania.

Przykłady powieści z tego podgatunku:
 

- "Dary Anioła" (ang. "The Mortal Instruments") - Cassandry Clare:

Seria książek, w której anioły i półanioły (Nephilim) odgrywają kluczową rolę w walce z demonami. Historia koncentruje się na Clary Fray, która odkrywa swoje związki z tym światem.

- Seria "Zastępy niebios" M. L. Kossakowskiej, w której anioły muszą się zmierzyć z tym, że pewnego dnia odkrywają, że Bóg opuścił niebo. 

Z tej serii pisałam recenzje dwóch pierwszych tomów: "Żarna niebios" oraz "Siewca Wiatru"

- "Dobry omen", Terry Pratchett i Neil Gaiman

9. Słowiańska fantastyka

Fantastyka słowiańska to podgatunek fantastyki, który czerpie inspiracje z mitologii, folkloru i tradycji ludowej krajów słowiańskich. Obejmuje ona szeroki zakres tematów, postaci i motywów, które są związane z kulturą i historią Słowian. Poniżej przedstawiam kilka kluczowych cech tego podgatunku:

- Mitologia i Folklor: Fantastyka słowiańska często sięga do bogatego dziedzictwa mitologicznego Słowian, włączając postacie takie jak Perun (bóg burzy), Weles (bóg podziemi) czy Mokosz (bogini płodności). Wiele opowieści nawiązuje do legend o rusałkach, domowikach, strzygach i innych istotach ludowych.

- Krajobraz i Miejsca: Akcja w fantastyce słowiańskiej często toczy się w malowniczych, leśnych krajobrazach, wsi, a także w magicznych miejscach, takich jak ośnieżone góry czy tajemnicze bagna. Te lokalizacje często mają swoje własne historie i legendy.

- Kultura i Tradycje: Autorzy fantastyki słowiańskiej często eksplorują zwyczaje, obrzędy i tradycje ludowe, co nadaje ich opowieściom autentyczności. Elementy takie jak święta, rytuały czy codzienne życie Słowian mogą być istotnym tłem dla fabuły.

- Elementy Magiczne: Magia w fantastyce słowiańskiej nie jest jedynie tłem, ale integralną częścią świata przedstawionego. Często występują różne formy magii, od czarów po zaklęcia, które mogą być przekazywane w rodzinach lub zdobywane przez bohaterów w trakcie ich przygód.

- Konflikty i Tematy Społeczne: Fantastyka słowiańska może poruszać ważne tematy społeczne, takie jak walka dobra ze złem, konflikt pomiędzy tradycją a nowoczesnością, czy napięcia między różnymi kulturami. Często przedstawiane są również dylematy moralne, z którymi muszą zmierzyć się bohaterowie.

- Postacie: W fantastyce słowiańskiej pojawiają się zarówno bohaterowie ludowi, jak i postacie mitologiczne. Często są to postacie o silnych cechach charakteru, które muszą stawić czoła trudnym wyzwaniom i pokonać własne ograniczenia.

Przykłady: 

- "Gołoborze", Aleksandry Seligi, w której skład wchodzą tomy: "Panna", "Matka", "Starucha". 

- "Niedźwiedź i słowik", K. Arden, 
- "Nawia", zbiór opowiadań

Na tę chwilę to najbardziej interesujące dla mnie podgatunki fantastyki. Z czasem pewnie będę poszerzać tę notkę (swoją drogą myślę, że znajdzie się w stronach na górze, ze względu na to, że będę chciała wciąż aktualizować ten post). Mam nadzieję, że ten tekst jest dla was interesujący i wartościowy - tym bardziej, że jego przygotowanie zabrało mi trochę czasu, a to przy kilkumiesięcznym dziecku jest aktualnie nie lada wyczynem.